Artigo publicado na versión en papel do Sermos Galiza do 3 de outubro.
Nestes tempos líderes en protagonismos irracionais, aínda temos que argumentar o auténtico protagonismo das razóns do galego. Por que en galego? Para que en galego? Desde cando en galego? Até cando en galego?
As respostas son múltiples e diversas, como cada unha de nós. Mais, con certeza, todas conflúen nunha común que nos dá a valer: Sempre en galego! E por que? De novo alguén sentirá a necesidade de invocar as razóns da normalidade.
Porque no principio xa foi así. O galego era a lingua dos nosos reis e raíñas. Porque continuou a ser así, a través dos séculos, malia a forza opresora do imperialismo fracasado. Porque é aínda así, malia o manto frieiro e persistente dos prexuízos que teiman en non nos deixaren facer valer, cando nós somos xente de palabra!
Infelizmente, razón arriba, razón abaixo, non se pode concluír que a delicada saúde do galego se estabilice nin moito menos se recupere desa patoloxía múltiple que non acaba de ser atendida coa posoloxía precisa.
O declive reconfirmado, máis unha vez, na comparativa do IGE (organismo oficial dependente da Xunta de Galiza e que, en consecuencia, valida os proxectos e actuacións deste) dos últimos 10 anos, non permite autoenganos.
Presumir desta fraxilidade lingüística como está a facer o goberno galego é unha irresponsabilidade maior, ademais dunha nova mostra de incapacidade para a autocrítica, mala compañeira sempre.
Hai moitas responsabilidades compartidas, con certeza, mais o epicentro radical pertence a quen, no canto de ser referente do reforzo positivo para a lingua minorizada, promoveu unha política lingüística pasiva, eventista e censuradora, renunciando conscientemente ao obxectivo normalizador.
As decisións políticas do actual goberno galego (galego?) e as execucións da Secretaría Xeral de Política Lingüística, validaron o negacionismo dunha minoría, arredado da maioritaria cohesión social ao redor da nosa lingua propia, e burlaron medidas recuperadoras da esperanza de medre social, nomeadamente na infancia e mocidade, que chegaron a se implantaren entre 2007-2010.
A realidade non engana e as estatísticas reconfirman. E isto explica as raíces do auténtico Debate do Estado da Autonomía en que o goberno galego é quen de retorcer a imaxe do espello do aquí e agora até a deformación (manipulación) extrema.
Mais, ao longo desta década, vimos renacer discretamente o pulo e a conciencia social que afortalou unha poderosa blindaxe colectiva que evitou que as gráficas fosen hoxe verdadeiramente dramáticas por irrecuperábeis.
Porque a pregunta que nos facemos é outra: e por que non en galego? E a resposta autoafirmativa, nada da raíz da autoestima, é: sempre en galego, até que ache ese momento, ese motivo, esa sensación, ese pensamento, esa emoción que non sexa quen de expresar en galego.
E ese momento non chegará nunca! Porque non hai ningunha razón que a nosa lingua non atenda!
Porque temos unha lingua de ouro (en verso de Pondal). Porque cada palabra nova é un novo maio de flores cuberto (cantou Curros). Porque a lingua é a chave que abre o mundo (afirmou Manuel María). Porque si, porque me gusta, porque me peta, quero e dáme a gana (certificou Celso Emilio Ferreiro). Porque aínda han florecer mil primaveras máis (soñou Cunqueiro). Porque en galego son un pobo,/e ninguén me pode domear (sentenciou Avilés de Taramancos).
Porque na nosa lingua as palabras amplían o seu círculo de amizades (confirma Yolanda Castaño). Porque o presente continuo/é o único tempo verbal/do compromiso (declara María Reimóndez). Porque a lingua é o AMOR das avós que a ergueron como CASA (verifica Marta Dacosta).
Porque queremos seguir a construír círculos vitais en galego, dicimos Nós, fieis ao espírito colectivo do Grupo Nós, fixado en 1920.
Palabras vellas e novas que voen de corazón en corazón, de boca en boca, de bico en bico.
Por min. Por nós. Por Elas, que han de vir e nos imitarán. Porque sobran as razóns e precisamos máis do que nunca a afouteza cálida das nosas palabras para acompañaren o compromiso das nosas accións!
Porque o camiño da nosa lingua segue e nós camiñámolo cara á alborada!
Mercedes Queixas 