A Coruña: presentación de Partituras, o 7 de febreiro ás 19:00 h.

Advertisement

A nosa lingua no faiado

Artigo publicado en Nós Diario o 30 de xaneiro de 2020. A versión orixinal pode lerse aquí.

Boa parte do noso labor docente dedicámolo a avaliar. Non só por ser prescritivo, senón porque é preciso para testar, ratificar ou rectificar un proceso áxil, dinámico, diverso, transversal, continuo e interactivo como é o ensino-aprendizaxe. Mais, sobre todo, porque toda (auto)avaliación leva implícita reflexión e formulación de propostas de mellora, pois a práctica educativa impera sobre o marco teórico, sempre un bocado abstracto e homoxeneizador.

No entanto, unha década após a aprobación unilateral do Decreto para o plurilingüismo, de costas viradas á maioría social, aos movementos de renovación pedagóxica, ás institucións oficiais competentes na materia, aos colectivos docentes, sindicais, familias etc, é moita hora de facermos balance de resultados a respecto do desenvolvemento dos seus principios xerais, do deseño e aplicación dos Proxectos Lingüísticos de Centro, da actuación dos Equipos de Dinamización da Lingua Galega e do valor pedagóxico das seccións bilingües e, sobre todo, dos centros plurilingües.

Cómpre, en definitiva, verificarmos se este marco normativo cumpriu a función de garantir a competencia plena e en igualdade nas dúas linguas oficiais e o de acadar a adquisición dun coñecemento efectivo en lingua(s) estranxeira(s), como regula a Lei de normalización lingüística.

Neste sentido, o alumnado que acaba de rematar 4º ESO é herdeiro da norma citada, mais ninguna avaliación interna coñecemos nesta década que, á vista de análises externas, pode ser cualificada de regresiva e moi lesiva para a boa saúde do galego como lingua minorizada e en proceso de normalización.

A reconstrución dunha desfeita. Abrir un tempo novo para tomar a palabra. Eis o noso reto e compromiso vixente para quen, en palabras de Agustín Fernández Paz, amamos e defendemos a pluralidade lingüística, pero nunca a costa de deixar arrombada a nosa lingua no faiado.

No día dos abrazos

Artigo publicado en Nós Diario o 23 de xaneiro de 2020. A versión orixinal pode lerse aquí.

Cando penso en escribirlles para este novo encontro por palabras decátome de que está a piques de rematar o Día dos Abrazos.

Semella o abrazo un acto doado, próximo e de técnica simple. Adaptado ao nivel dos usuarios e con temporalización de intensidade variábel, mesmo pode converterse nun reto: cantas apertas no día somos quen de incorporar á nosa axenda de vida?

Os estudos –coma se o latexo do corazón e a temperatura da pel non fosen suficientes- aseveran que un abrazo activa a acción de compartir, libera hormonas, frea a soidade, cura o insomnio, serve de terapia antiestrés e deita lonxe o medo.

Hai moitos xeitos de abrazar. Unha mirada. Un aceno. Unha palabra. Un corpo pleno.

E agora que cae o día reconto ese haber que engrandece o capital humano con xestos de convivio que abrigan en corpo e alma as aulas dun centro educativo.

Ali segue a procurar un camiño propio para as marcas da guerra desde o seu persoal refuxio de paz reaprendida. Ulises gaña confianza desde un mundo azul celeste. Marcos aínda non quere lembrar en alto o episodio que todo o marcou. Moisés rube os valados dos estereotipos raciais. Yahui pronuncia a sonoridade galega cuns ollos coma sorrisos.

Osama presenta o mellor traballo sobre o Apalpador. Mara ultrapasa a rixidez dos estándares de aprendizaxe. Nicole e Noelia intercambian a proba das filloas e das arepas. María entrevista para a radio escolar sobre os pros e contras do consumo televisivo.

Nerea reflexiona atenta no curso de formación en mediación sobre esas hipotéticas situacións de conflito que soan próximas. Josito valora na tertulia do club de lectura como a escola pública iguala, non discrimina, atende en equidade e con respecto.

Velaí a escola pública que abrazamos. Diversa, inclusiva, participativa, democrática, sen censura e onde a palabra liberdade despreza a mentira e abraza a verdade.

Aínda teño a esperanza

Artigo publicado en Nós Diario o 16 de xaneiro de 2020. A versión orixinal pode lerse aquí.

Aínda teño a esperanza de poder
percorrer unha por unha
todas as parroquias de Galiza

Estes Versos do lume e do vagalume de Manuel María véñenme ao acordo nestes días previos á nosa festa nacional, o entroido -antroido, entruido, entrudio, entrudo ou carnaval- cando o mundo vira ás avesas como entrada á Coresma, período de reflexión, abstinencia e penitencia para os cristiáns camiño da Pascua.

É este entroido vindeiro unha boa oportunidade para retomar ese percorrido polo país esmorgante ao paso da xeografía desta vizosa festa tradicional. De Maceda a Vilariño de Conso, de Allariz a Castro Caldelas, de Cangas a Vilaboa, pola comarca da Ulla, de Xinzo a Laza e Verín…

Eu nunca fun a Verín. Nin con entroido nin sen el. No entanto, teño a sensación de presentir Verín, como ese corpo propio que doe na aproximación da dor, física e emocional, ao corpo das outras. E non é entroidada, esa broma pesada e grotesca que o goberno galego ceiba, tan inhumano e descarnado, na carne das mulleres. Xogan coa nosa saúde física e mental. Xogan coa vida das nosas crianzas recén paridas.

Presíntome, de novo, como nai “primeiriza” sorprendida pola “inusual” rapidez dos traballos do parto, para volverme ver, nos pasos da segunda gravidez, ensaiando o traxecto desde a casa ao Materno, calculando con precisión o deslocamento en coche, reconfirmado en horas punta e por vías de acceso diferente.

Porque ante un parto, as incertezas gañan.

Mamá lembra cada aniversario a viaxe en coche ao mesmo hospital para eu nacer e o medo a parir no camiño nalgún punto dos interminábeis 24 km. de distancia irreconciliábeis con cada contracción.

Eu sentíame segura daquela. Hoxe, en Verín, a fría distancia do pasado avólvenos o corpo como un novo puxo.

Se “Sentidiño” foi a palabra galega do 2019, experimentémola ben en todas as acepcións para aplicármola no 2020.

Porque aínda teño a esperanza de cruzar por Verín unha terra liberada pola dignidade do pobo. Teñamos o valor de darnos o futuro.

Escudeiros (Ramirás): presentación de Partituras, o 1 de febreiro

Volver a palabra

Artigo publicado en Nós Diario o 9 de xaneiro de 2020. A versión orixinal pode lerse aquí.

Escribo coa respiración deste día que inaugura a rutina do aninovo, co contador dos nosos pasos a 0, após os latexos consumistas revolucionados en que o despropósito nos guiou polos encontros sociais en terrazas de xiada inverneira disimuladamente calefactada, pola valoración do decorado de nadal segundo o tamaño das bólas ou pola distancia quilométrica que cegou a contaminación lumínica.

Porque a cantidade do desproporcionado importa en titulares e a calidade do medido con criterio aínda pode agardar entre liñas, nas marxes.

Escribo coa secuencia de imaxes reiteradas como cadea de despropósitos infames que nunca deberon acontecer nas sesións de investidura da presidencia do Goberno do Estado español en que a ideoloxía máis retrógrada amosou, sen temor a arroibar, a firme negativa a un futuro máis equitativo e respectuoso coa diversidade social e territorial.

A ira da dereita (en combate dialéctico con cadanseu retrovisor embazado de raíces reafirmadamente ultraconservadoras e fascistas) desprezou, nesa Casa da Palabra en diálogo que debe ser o Parlamento, a democracia, os dereitos e as liberdades públicas, así como a cohesión territorial desde o recoñecemento do feito diferencial nacional, mesmo no voto das e dos deputados electos para representaren intereses galegos.

A historia sempre nos (a)volve, como neste 7 de xaneiro, no 70 cabodano de Castelao, semente que agroma en presente continuo nas verbas do seu Sempre en Galiza:

“Son galegos e non conciben que Galiza poida salvarse c-unha política honrada. Son galegos e non saben que Galiza necesita unha política súa, para conquerir o desenrolo normal da súa economía. Son galegos e non se decatan da necesidade d-unha política que garantice a vida da nosa cultura. Son galegos e non saben que temos un destiño hestórico que comprir, na Hespaña e no mundo”.

Estes son os que din:

– Eu non sinto a necesidade de falar galego (porque esa necesidade non se sente no bandullo).”

Obrigada, Néstor Rego, por nos volveres a palabra.

Vente vinte, vente vindo

Artigo publicado en Nós Diario o 2 de xaneiro de 2020. A versión orixinal pode lerse aquí.

Chegamos ao segundo día grande deste aninovo, data marcada para sempre no noso imaxinario colectivo, entre estas páxinas impresas que trazan un antes e un despois.

Celebramos este punto de encontro lector na textura das mans e nas olladas cómplices, porque conseguimos un froito maduro grazas ao inxente e xeneroso esforzo dun equipo de traballo que o veu xestando, con rigor, nos últimos anos e á empatía colectiva que acreditou responsabelmente na necesidade de volvermos ter un medio de comunicación propio, de noso, que fale de e desde Nós.

Desde Nós saudamos expectantes o inicio dunha nova década deste século que se resiste a avanzar nos valores da pluralidade e diversidade, mais este espazo de visibilidade tirado ás tebras é boa mostra das nosas posibilidades cando acreditamos en Nós, en abranguente plural colectivo e integrador.

Sentimos en Nós o acompañamento da chiscadela do tempo herdado, daqueles días, xa centenarios, en que o abrente chamaba na porta dos nosos felices anos 20.

Hai cen anos o latexo da Revista Nós pulaba pola galeguidade toda nas súas múltiples expresións culturais e presentábase ao público como a representación no mundo da personalidade galega na sua ansia de s’afirmare coma valor universal, autóctono, diferenciado, dentro ou fora da Terra.

Mudaron os tempos mais as vontades aínda demandan de Nós implicación activa no que sentimos como primeiro gran proxecto colectivo galego nado nesta década de brétemas inmobilizadoras e gañado ao silencio negacionista.

E tamén, como hai cen anos, desde a confianza de que todal-as forzas do esprito están conosco, de que imos trunfar por sermos nós, por sermos galegos, e por seren o Tempo e o Mundo os que o piden.

Pra ledicia de todos e pra enseño de moitos, sai oxe Nós, verbalizamos de novo nun coro a viva voz. E sentímonos máis felices e confortados para este aninovo que como alborada rosaliana agarda por Nós desde estas páxinas de Nós Diario.

Vente vinte! Vente vindo! Benvido!