Maio | 2018 | Mercedes Queixas

Artigo publicado na versión en papel de Sermos Galiza o 3 de maio de 2018.

Transcorridos doce anos desde a aprobación unánime no Parlamento galego da Lei do libro e da lectura, o Consello da Cultura Galega organizou a Xornada “A Lei do libro 2006 a debate”.

No preámbulo da lei compílanse obxectivos e medidas centradas nos capítulos reguladores dos axentes do libro, da súa promoción, do fomento da lectura ou do consello asesor do libro.

Un plan de actuación integral encamiñado a traballar para un obxectivo vertebrador: “incrementar os índices de lectura en lingua galega, por entender que o libro galego é tanto un vehículo como un instrumento para o fortalecemento do sistema literario e cultural galegos, a difusión da cultura galega no exterior e o proceso de normalización lingüística”.

Na xornada coñecéronse os resultados do Informe sobre datos da edición en Galicia 2006-2016, elaborado polo Observatorio da Cultura Galega, recollidos en titulares impropios dunha sociedade que aspire a medrar solidamente asentada en claves de avance sociocultural.

Confirmouse oficialmente o que viña sendo anunciado polos axentes implicados no libro e na lectura: alarmante descenso na edición de libros en galego, peche de editoras, librarías e bibliotecas coa conseguinte perda xeradora de emprego, forte redución do gasto en libros por parte dos fogares galegos e significativa redución do gasto público articulada en dúas vías: por unha banda, a partida dedicada á promoción da lectura e do libro descendeu un 82% e, pola outra, a da promoción a edición do libro en galego caeu un 54%.

Evidenciouse, asemade, o salto diferenciador entre os períodos 2006-2009 e 2010-2016 que, non por acaso, coinciden con períodos de goberno político ben opostos.

A sociedade galega testemuñou unha década desamparada con menos títulos, menos tiraxes, menos editoriais, menos capacidade adquisitiva privada, menos oferta lectora democratizadora a través do préstamo bibliotecario e menos axudas públicas para o libro galego.

Un cúmulo de circunstancias alimentadas desde o abandono das responsabilidades, como xestores do público, da Administración galega que sempre percibiu o sector do libro como crítico e, polo tanto, hostil.

O incumprimento da Lei do libro e da lectura, por parte do goberno do PP, a respecto da non consideración da industria do libro como un sector estratéxico e prioritario para a formación e a economía do país, da incomunicación cos axentes do libro a efectos da necesaria colaboración en programas de dinamización lectora ou da non avaliación progresiva do impacto das escasas actuacións realizadas, explica a renuncia á consecución da estratexia nuclear desta lei: promover o medre do lectorado.

Mais non podemos deixar de ver neste grave proceso de deterioro certas coincidencias co arrombado Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega ou o derrogado Decreto 124/2007 polo que se regula o uso e a promoción do galego no sistema educativo, coincidentes os tres en responderen a un proceso de elaboración demorado, aberto, plural, participativo, de debate e consenso para a súa aprobación unánime.

Con todo, o esforzo privado, individual e colectivo, impediu que o estado actual fose aínda peor. A resistencia proactiva quebrou a desidia conformista, a falta de empatía e confianza no sistema literario galego.

Eis a convicción convertida en aval que nos leva a demandar do (des)goberno galego un cambio de actitude e vontade política que proxecte esta lei en actuacións concretas, planificadas e debidamente orzadas.

Sería esta a única marcha atrás defendíbel e practicábel. O noso apoio xa o ten.