Artigo publicado en Sermos Galiza o 21 de decembro de 2012.
Que queren que lles diga? Eu son de barrio, debo recoñecelo, do mesmo barrio de toda a vida, da mesma cidade de toda a vida. Só por iso detento a condición de CTV (Coruñesa de Toda a Vida, para os recén chegados).
E cando digo toda a vida, quero dicir algo máis de catro décadas, que xa, para alén das canas camufladas, grazas ás oportunidades da moda multicor, e das discretamente delatadoras marcas de expresión -antes chamadas arrugas- que non hai pócema máxica que as teste como garante dun combate gañador pola miña parte, deberían dar certa autoridade para falar desde a constatación da experiencia cidadá contrastada.
Lembro cando de nena miña nai me mandaba mercar os tomates á de Tita, o pan á da Señora María; á de Paco e Marisa o friame dos bocadillos da merenda (porque ou era bocadillo ou non había alternativa hiper-graxo-mega-calórica-super-saturada); á froitería de Pili procurar troco cando escaseaba no negocio familiar; á confeitería La Perla para poder lambetar aquel Colajet fresco de verán; á de Antonio a recoller a saia que deixara a avoa mercada aquel puntual día do ano en que viña da aldea, en aproveitando a anual cita médica, facer o gasto polo barrio para renovar o enxoval da casa e tamén por Garás, hoxe Avenida de Linares Rivas.
O meu barrio tiña vida propia e autónoma, é verdade. Agora comprendo e ratifico aquel comentario público de miña nai: “aquí témosche de todo, non precisamos ir ao centro!”. Para min, asegúrolles, aquelas rúas de encontros humanos continuados, de xogos e enredos amicais nas beirarrúas, eran o centro, o centro do mundo.
Agora, esta miña cidade-colmea de barrios de xente obreira, expulsada do medio rural á procura dun mellor futuro, respira exhalacións de aire acondicionado, termostatos antinaturalmente regulados e mesturas cruzadas de ambientadores secuestrados en metros cadrados herméticos, chamados centros comerciais. Esixente denominación, si! Mais, o meu barrio xa era un gran centro comercial!
Seica a miña cidade é agora importante, por fin, porque practicamente se poden determinar os seus puntos cardinais en función da serie de centros comerciais que foron inaugurados nestes últimos anos -dato importante este, tendo en conta que se trata dunha cidade península-. Con todo, é de reseñar que, de máis a máis, posúe o rexistro de albergar no seu cinto periférico unha das áreas comerciais máis grandes de Europa, coñecido porque provoca caos circulatorio na cidade e mesmo lle teñen dedicado especial atención nun programa de televisión intitulado, elocuentemente, Salvados. Non confundan, por favor, con Sálvame! Tan referencial é na cidade, mais, sobre todo, fóra dela, que xa se rumorea que andan a procurar entre os milleiros de visitantes e turistas (que non teñen porque equivaler a compradores, ollo!) ese tal Ninguén que tradicionalmente deu vida ao lema da cidade: A cidade en que Ninguén é forasteiro!
E eu continúo no meu barrio. A forza do costume, xa se sabe! As persoas conservadoras sómoslles así! E preciso visitar a de Isabel para repor a provisión de medias e calcetíns para o inverno e mais a de Marta para saborear o peixe fresquiño da tarde-noite anterior e a de Antonio e María para chegar a tempo de apañar ese molete baixo ben cocidiño; tamén me achego, de cando en vez, á de Torres á procura dalgún agasallo diferente co que sorprender; á de Lucky para renovar estas tapas dos zapatos que non duran nadiña e á de Couceiro para ver no escaparate as últimas novidades bibliográficas.
No entanto, eu sei que hai moitos máis nomes de persoas e de comercios locais dos que xa só a lembranza popular pode falar e hoxe non podo transcribir aquí en clave de presente. Sucédense no meu barrio os peches de pequenos comercios familiares, os abandonos e as derrotas de quen non puido continuar a vivir do seu traballo digno nesa relación diaria propia dun cara a cara familiar entre tendeir@ e comprador(a).
Bolen, daquela, os porqués, as explicacións. Mudan os tempos; agora éche así; que se lle vai facer!
Probabelmente, a indolencia das persoas, comerciantes e clientes, non sexa a (única) causa. Nos últimos anos, nesta cidade prescindiuse dun verdadeiro plan de atención e potenciación do comercio local, esquecendo que nun contexto coma o noso, o pequeno e mediano comercio é un sector estratéxico que esixe unha actuación integral e integrada por parte das diferentes administracións. Neste sentido, resulta obvio afirmar que a continuada suba do IVE, xunto á liberalización dos horarios comerciais ou a supresión de axudas económicas municipais son medidas que agreden este sector na súa cerna, limitan a súa viabilidade ou asinan a súa defunción, acrecentando o interminábel cómputo de persoas, con nomes e apelidos, que inzan as listaxes oficiais do paro e o catálogo de desilusións íntimas.
Esta decidida e premeditada aposta pola Dolce Vita, esta diacronía atemporal cara á Marineda City con apeadoiro en Los Cantones Village pasando polo galáctico Espacio Coruña -nada orixinal nin actual, é verdade, pois xa vén de políticas supostamente socialistas de gobernos municipais anteriores- pon fin ao percorrido estes días prenavideños no verdadeiro Km. 0 urbano, nin máis nin menos que en Laponia.
A interculturalidade e carácter aberto dos habitantes desta cidade ben merecen que o equipo de goberno decida investir 145.000 euros na recreación dun poboado (?) lapón no centro neurálxico da cidade, a Praza de María Pita.
No comezo do actual mandato do PP nesta cidade que aperta e arrecende o mar de Lugrís, a responsábel da área de cultura xa nos anunciara que as programacións festivas, culturais, etc. viñan sendo “excesivamente gallegas”, polo que Berlín debería converterse no modelo referencial para a programación cultural de noso. Esta filosofía seguramente xustificou, pola súa parte, a erradicación inmediata do Achegarte, importante feira-escaparate da industria e produción cultural galega que congregou, nas dúas edicións, milleiros de persoas interesadas nos múltiples espazos creativos vertebrados ao redor da música, teatro, contos, deseño, artesanía, cine… Sen dúbida, un lugar exponencial para acariñar e aquecer un mercado que está a sofrer as durísimas consecuencias desta crise económica e política.
Vémonos no barrio dos galegos ou dos papóns, desculpen!, quería dicir dos lapóns.
Podemos escoller! Debemos escoller!
Mercedes Queixas 